Deelnemer Examen Lees Schrijf Spreek Luister Leeft. Gesl. Taal Opl. Diploma
p1 B1 501 547 529 579 20 M Germ. MBO1 Ja
p2 B1 584 519 546 533 21 M Germ. MBO4 Ja
p3 B2 492 497 548 568 33 V N-Germ. HBO Nee
p4 B1 546 532 511 541 26 V Germ. MBO3 Nee
p5 B2 522 597 547 531 18 V N-Germ. WO Nee
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
p12661 B2 632 618 599 549 44 V N-Germ. WO Ja
p12662 B2 701 569 549 612 20 M N-Germ. MBO4 Ja
p12663 B1 554 514 526 539 29 V N-Germ. MBO2 Ja
p12664 B2 579 538 512 560 26 M Germ. HBO Ja 
Is taalvaardigheid de oorzaak van studiesucces?
Waar ging het onderzoek over en waarom is het belangrijk
Dit is niet verrassend, omdat taal het medium is dat wordt gebruikt om kennis over te dragen. Lezen, schrijven, luisteren en spreken zijn belangrijke vaardigheden in elke educatieve setting.
Het verband tussen taalvaardigheid en studiesucces is ook aanwezig bij studenten die in een tweede taal studeren, maar dit verband is niet even sterk alle internationale studenten.
En wordt deels bepaald door de mate waarin opleidingen beroep doen op de taalvaardigheid van studenten.
Eerder onderzoek hiernaar is vooral uitgevoerd met WEIRDe proefpersonen op universiteiten, en is gebaseerd op relatief kleine steekproeven.
In dit onderzoek proberen we die beperkingen te ondervangen door een grote historische dataset te analyseren, die gegevens bevat van 12.664 examendeelnemers van het staatsexamen Nederlands als tweede taal tussen 2011 en 2023, en ook informatie over hun studieloopbaan.
Het doel van dit onderzoek was het verband tussen studiesucces en tweede taalvaardigheid te onderzoeken, maar ook om procedures te ontwikkelen waarmee we kunnen doen over causaliteit op basis van data die niet zijn verzameld door middel van een experiment.
Wat de onderzoekers gedaan hebben
We hebben data gebruikt van 12.664 examendeelnemers van het staatsexamen Nederlands als tweede taal van DUO.
Deze dataset bevat informatie over het examen dat deelnemers deden (B1 or B2) en hun examenscores voor vier deeltoetsen (lezen, schrijven, spreken en luisteren).
De dataset bevatte ook informatie over deelnemers’ leeftijd, geslacht en taalachtergrond…
en informatie over hun studieloopbaan nadat ze het examen hadden gedaan: op welk niveau hebben ze een vervolgopleiding gedaan, en hebben ze een diploma gehaald of niet.
Dit zijn fictieve data, mocht je je dat afvragen
Op basis van de echte dataset hebben we statische analyses uitgevoerd die zich richten op het verband tussen de examenscores van deelnemers en de kans dat zij een diploma behalen in hu opleiding.
Daarnaast hebben we simulaties uitgevoerd om in te schatten of taalvaardigheid de oorzaak is van studiesucces.
In deze simulaties bootsten we na wat er zou gebeuren als elke individuele examendeelnemer hoger zou scoren op het examen (in dit geval 50 punten hoger op het examen).
Is het dan waarschijnlijker dat ze een diploma halen voor hun opleiding?
Wat de onderzoekers hebben gevonden
Voor studenten in het wo laten onze simulaties bovendien zien dat ze een grotere kans zouden hebben hun diploma te behalen wanneer ze hun opleiding beginnen met hogere taalvaardigheid.
Voor studenten in het hbo waren deze resultaten minder uitgesproken.
Net als voor mbo 3 en 4 studenten
Voor mbo 1 en 2 studenten lieten de resultaten een tegenovergesteld beeld zien: wanneer deze studenten met hogere taalvaardigheid aan een opleiding zouden beginnen, lijkt de kans kleiner dat ze een diploma halen.
Dingen om over na te denken
Ook wanneer we een grote historische dataset analyseren, repliceren we het verband tussen taalvaardigheid en studiesucces bij wo-studenten. Dit verband kunnen we alleen niet generaliseren naar studenten in het hbo en mbo. Het benadrukt de noodzaak om meer diverse onderzoeksgroepen te gebruiken in onderzoek naar tweede taalverwerving.
Dat studenten die een mbo 1 of 2 opleiding doen een kleinere kans hebben om een diploma te halen wanneer zij taalvaardiger zijn, kan mogelijk verklaard worden door overkwalificatie: wellicht is er meer uitval bij studenten die meer taalvaardig zij vanwege motivatieproblemen of arbeidskansen op een krappe arbeidsmarkt.
Het is hoopgevend dat uitvalspercentages van internationale studenten vergelijkbaar zijn met die van Nederlandse studenten, maar helaas kunnen we geen inzicht geven in de redenen dat studenten alsnog hun opleiding niet afronden. Veel andere factoren, die niet direct gerelateerd zijn aan taalvaardigheid (familie, woonsituatie, etc.), kunnen er toe leiden dat studenten hun opleiding niet afmaken.
Toekomstig onderzoek kan meer kwalitatief richten op internatinale studenten in het mbo en hbo om meer inzicht te bieden in hoe taal een rol speelt in hun studieloopbaan.
Het volledige paper is hier te lezen: https://doi.org/10.1111/lang.12713
Scripts zijn hier te downloaden: https://osf.io/aef2d.
Deze samenvatting kun je als volgt citeren: Spit, S., Andringa, S., Ryan, O. (2025). Does language proficiency cause study success? OASIS Summary of Spit, S., Andringa, S., Ryan, O. (2025) in Language Learning. https://oasis-database.org
Deze samenvatting heeft een CC BY-NC-SA-licentie.